Γιατί δεν μπορώ να κρατήσω τη δίαιτά μου;

 

Υπάρ­χει μία κα­τά­στα­ση στην οποία κάθε γυ­ναί­κα έχει βρε­θεί του­λά­χι­στον μία φορά στη ζωή της: η αί­σθη­ση αδυ­να­μί­ας και ανε­πάρ­κειας όταν σε μια προ­σπά­θεια δί­αι­τας, η ζυ­γα­ριά έχει κολ­λή­σει, αυ­το­λύ­πη­σης όταν έχει εν­δώ­σει σε έναν πει­ρα­σμό κι έχει ”χα­λά­σει” τη δί­αι­τα, έχει πα­ρε­κτρα­πεί. Είναι επί­σης γνω­στές και οι υπο­σχέ­σεις που ακο­λου­θούν, όπως, “Από εδώ και στο εξής θα είμαι πιο εγκρα­τής”, ή “Αρ­χί­ζω ξανά από εβδο­μά­δα δί­αι­τα”. Τι ακρι­βώς συμ­βαί­νει στον ψυ­χι­σμό μας λοι­πόν, όταν απο­φα­σί­ζου­με να κά­νου­με δί­αι­τα; Και γιατί τόσο συχνά, όλα πάνε τόσο στρα­βά;

Το πρώτο πράγ­μα που χρειά­ζε­ται να εξε­τά­σου­με, είναι κατά πόσο η από­φα­σή μας για δί­αι­τα, αντα­να­κλά μια πραγ­μα­τι­κή μας ανά­γκη. Άτομα πα­χύ­σαρ­κα και υπέρ­βα­ρα (υπάρ­χουν σαφή ια­τρι­κά κρι­τή­ρια γι αυτές τις κα­τη­γο­ρί­ες), είναι πι­θα­νό μέσα από την από­φα­σή τους για πε­ριο­ρι­σμό της τρο­φής να αντα­πο­κρί­νο­νται στην ανά­γκη τους για υγεία και κα­λύ­τε­ρη φυ­σι­κή κα­τά­στα­ση. Υπάρ­χει όμως κά­ποια άλλη ανά­γκη που σπρώ­χνει τις γυ­ναί­κες (τα τε­λευ­ταία χρό­νια και άντρες) με φυ­σιο­λο­γι­κό σω­μα­τι­κό βάρος, να θέ­λουν μό­νι­μα να χά­σουν ”άλλα πέντε κιλά”;

Αυ­τό­μα­τα, σκέ­φτε­ται κα­νείς τα κοι­νω­νι­κά πρό­τυ­πα, όλες τις εντο­λές που έχου­με εν­δο­βά­λει, ή ‘κα­τα­πιεί αμά­ση­τε­ς’ για το πώς πρέ­πει να εί­μα­στε ώστε να μας απο­δέ­χο­νται κι εμείς με τη σειρά μας να εγκρί­νου­με τον εαυτό μας. Δυ­στυ­χώς, επει­δή δεν έχου­με εκ­παι­δευ­τεί να βρί­σκου­με μόνοι μας το νόημα της ζωής μας, ανα­ζη­τά­με απ΄έξω την κα­θο­δή­γη­ση, κι έτσι φτά­νου­με να πι­στεύ­ου­με αυτό που ο δυ­τι­κός πο­λι­τι­σμός του 21 αιώνα, μάς υπα­γο­ρεύ­ει: ευ­τυ­χία είναι ιδα­νι­κό ει­σό­δη­μα, ιδα­νι­κός σύ­ντρο­φος, ιδα­νι­κό βάρος. Με μια πε­ρί­ερ­γη γνω­στι­κή δια­στρέ­βλω­ση μά­λι­στα, όλα μοιά­ζουν να απορ­ρέ­ουν και να κα­τα­λή­γουν στο ίδιο πράγ­μα: όσο πιο αδύ­να­τη είμαι, τόσο με­γα­λύ­τε­ρη πι­θα­νό­τη­τα έχω για επαγ­γελ­μα­τι­κή και προ­σω­πι­κή επι­τυ­χία. Όσο δεν έχω το ιδα­νι­κό βάρος, τόσο πιο δύ­σκο­λο γί­νε­ται για μένα, να πε­τύ­χω σε άλ­λους το­μείς. Και έτσι απλά, η πραγ­μα­τι­κή μας ανά­γκη να πά­ρου­με τον έλεγ­χο της ζωής μας, με­τα­τρέ­πε­ται σε κυ­νή­γι για τον έλεγ­χο του βά­ρους μας.

Η πα­ρα­πά­νω ανά­λυ­ση, μάς εξη­γεί πώς για λάθος λό­γους μπαί­νου­με σε δί­αι­τα, τα­λαι­πω­ρώ­ντας τον εαυτό μας και απο­προ­σα­να­το­λί­ζο­ντάς τον, από τα πραγ­μα­τι­κά του προ­βλή­μα­τα και τις ανά­γκες. Δεν εξη­γεί όμως, γιατί κά­νου­με δί­αι­τα ξανά και ξανά, γιατί ξα­να­παίρ­νου­με τα κιλά που χά­σα­με, γιατί τη χα­λά­με μόλις μας σερ­βί­ρουν το αγα­πη­μέ­νο μας πιάτο.
Ο λόγος, είναι η εσω­τε­ρι­κή σύ­γκρου­ση που ανα­πτύσ­σε­ται εξαι­τί­ας των μη αφο­μοιω­μέ­νων εν­δο­βο­λών που πε­ρι­γρά­ψα­με. Συ­γκε­κρι­μέ­να, υπάρ­χει μέσα μας μια φωνή που προ­έρ­χε­ται από όλα όσα έχου­με δε­χθεί ως ´´πρέ­πει και σωστά´´, και μας υπα­γο­ρεύ­ει τι πρέ­πει να κά­νου­με, μας διορ­θώ­νει, μας επα­να­φέ­ρει στην τάξη. Είναι μια φωνή συχνά ελεγ­κτι­κή, άκαμ­πτη, αυ­ταρ­χι­κή, κρι­τι­κή, απορ­ρι­πτι­κή (´´Πώς είσαι έτσι, ποιος θα σε κοι­τά­ξει τόσο χο­ντρή, ποιο είναι το πρό­βλη­μά σου ´´ κτλ). Είναι ο αφέ­ντης που δια­τά­ζει, απαι­τεί και τι­μω­ρεί. Όπως κάθε αφέ­ντης, χρειά­ζε­ται και έναν δούλο να δια­τά­ζει. Αυτόν το ρόλο παί­ζει το κομ­μά­τι του εαυ­τού μας που είναι πιο ανώ­ρι­μο, ανεύ­θυ­νο, ανα­βλη­τι­κό, τε­μπέ­λι­κο, κτλ. Είναι αυτό που λέει: ”Έκανα ό,τι μπο­ρού­σα, ήταν πολύ δύ­σκο­λο, θα αρ­χί­σω από Δευ­τέ­ρα” κτλ. Έτσι, ενώ το ελεγ­κτι­κό μας κομ­μά­τι προ­σπα­θεί να μας επι­βά­λει με το ζόρι το σωστό, το αντι­δρα­στι­κό μας κομ­μά­τι μάς χει­ρί­ζε­ται με ελιγ­μούς και δι­καιο­λο­γί­ες. Πολ­λές φορές, αυτή η σύ­γκρου­ση μάς είναι γνω­στή, άλλες φορές, αν ταυ­τι­ζό­μα­στε πε­ρισ­σό­τε­ρο πχ. με τον αφέ­ντη, είναι ασυ­νεί­δη­τη. Είναι ένα δί­πο­λο που κι­νεί­ται σαν εκ­κρε­μές πότε στον ένα πόλο και πότε στον άλλο. Όταν κερ­δί­ζει ο αφέ­ντης, πε­τυ­χαί­νει, αλλά κα­τα­πιέ­ζει. Όταν κερ­δί­ζει ο δού­λος, είναι χα­λα­ρά, αλλά έχει συ­νέ­πειες. Κάθε εκ­κρε­μές ισορ­ρο­πεί στο κέ­ντρο. Γι αυτό η σύ­γκρου­ση δε μπο­ρεί να στα­μα­τή­σει να έχει ανα­σταλ­τι­κά απο­τε­λέ­σμα­τα σε κάθε προ­σπά­θειά μας να κά­νου­με δί­αι­τα, παρά μόνο αν ανα­γνω­ρι­στεί και αφο­μοιω­θεί. Αν επέλ­θει ισορ­ρο­πία. Αυτό ση­μαί­νει να δοθεί χώρος να εκ­φρα­στούν και τα δύο συ­γκρουό­με­να κομ­μά­τια και να εν­σω­μα­τω­θούν ως δικά μας. Χρειά­ζε­ται να ανι­χνευ­θεί η θε­τι­κή τους λει­τουρ­γία, ο λόγος δη­λα­δή που υπάρ­χουν μέσα μας και τα δύο.
Και στη συ­νέ­χεια πρέ­πει αυτά τα δύο μας κομ­μά­τια να μι­λή­σουν με­τα­ξύ τους σαν καλοί φίλοι. Πχ. μπο­ρεί να πει ο δού­λος στον αφέ­ντη: ”Το ξέρω ότι μου μιλάς έτσι για να με προ­στα­τεύ­σεις, αλλά αυτό δε με βοηθά κα­θό­λου, πρέ­πει να βρεις άλλον τρόπο”. Αυτή είναι μια δια­δι­κα­σία δύ­σκο­λη και μο­να­δι­κή για τον κα­θέ­να. Αλλά όπως συμ­βαί­νει και σε όλες τις συ­γκρού­σεις μας, υπεύ­θυ­νη και άκρως απε­λευ­θε­ρω­τι­κή.
Από την Ει­ρή­νη Γε­ωρ­γί­ου, Ψυ­χο­θε­ρα­πεύ­τρια Gestalt

πηγη